Alice (1988)

Hoewel de weg naar Wonderland altijd al met rariteiten geplaveid was, wordt de ervaring er enkel vreemder op met Jan Švankmajer als reisleider. Als Tsjechoslowaaks stop-motion Messias had Švankmajer al sinds de Tsjechische New Wave een prachtig pervers oeuvre aan kortfilms en animatie-experimenten opgebouwd. Met Alice zette de meester echter voor het eerst zijn klei boetserende klauwen in een narratieve langspeler. Lewis Carrolls psychedelisch kinderklassieker Alice’s Adventures in Wonderland (1865) wordt hier tot een mechanische nachtmerrie gekneed die nog jaren garant zal staan voor een castratieangsten en konijnfobieën.

Waar Alice haar beproevingen door velen als sprookje behandeld werden, zag Švankmajer in de eerste plaats een koortsdroom over de ondragelijke terreur van het volwassen worden. De surreële cocktail aan atavistische oerinstincten, stop-motion schoonheid en grotesk geluidsdesign maken van alledaagse groeipijnen existentiële body horror waar verval en decompositie nooit ver weg zijn. Het doortastende kraken, smelten, barsten en lekken vervolledigen het geheel tot een volstrekt onbehagelijke, maar daarom net ook onvergetelijke, kijkervaring.