All Work And No Play?

Vanavond kijken we naar een serie films die geproduceerd werden door Sahia, de grote documentairestudio van communistisch Roemenië.

De verschillende films delen een focus op werk. Werk verschijnt als bevrijdend of bevreemdend, traditioneel of begeesterd door technologische vooruitgang. Wat zegt de toon van de film over de tijd waarin hij gemaakt werd? Welke ideologieën worden meegegeven aan het volk? In welke mate is er een auteursstempel te vinden in de beelden die we als propaganda beschouwen? Opvallend is alvast de subtiele aanwezigheid van dissidentie, sociale bewogenheid en gestileerde esthetiek.

De geselecteerde films zijn New Technology, Educated People (1963, 16'), Reeds (1966, 9'), People Telling Stories (1983, 10'), Some Day Will Come (1985, 12'), Elevation Zero (1988, 13') en Elevation Zero - director’s cut (1988, 10'). Meer informatie over de films vind je hieronder.

Deze filmavond gebeurt in samenwerking met Europalia Roemenië en met de genereuze steun van One World Romania. De films worden ingeleid en omkaderd door onderzoeker Adina Bradeanu (University of Oxford).

Dit is een vertoning in het kader van themamaand FRICTIE, een focus op de ficties van de realiteit.

New Technology, Educated People (Alexandru Sîrbu, 1963, 16’)
De jaren ’60 in Roemenië werden gekenmerkt door politieke en culturele bevrijding. New Technology, Educated People kan gezien worden als een zoektocht naar een visuele taal om de kloof tussen het verleden en het heden uit te drukken, en om de ethische en esthetische fundamenten van de oprijzende wereld te benadrukken.

Reeds (Titus Mesaroș, 1966, 9’)
Deze film, ontstaan uit Mesaroș zoektocht naar esthetiek op het ijs, werpt licht op bebaarde boeren die op houten schaatsen visbootjes over bevroren water duwen, op weg naar de plek waar zij riet oogsten. Hiertegenover worden moderne arbeidspraktijken gezet, een wisselwerking die inzicht geeft in de rol die mechanisatie in de nieuwe ecologie van het werk in de Donaudelta heeft gespeeld. Dit alles onder begeleiding van het werk van componist Carl Orff, dat het geheel een bombastische lading geeft.

People telling stories (Ovidiu Bose Pastina, 1983, 10’)
De Roemeense jaren ’80 werden gekenmerkt door een wreed politiek klimaat. Rond deze tijd raakte filmmaker Bose Pastine verwikkeld in een controversiële cultureel/politieke gemeenschap die ervoor zorgde dat hij geen films meer mocht uitbrengen in de bioscoop. In plaats van het einde van zijn carrière, bleek dit een springplank naar esthetische vrijheid. De film, die op het eerste gezicht een onderwijzende functie lijkt te hebben, wordt gesaboteerd door een vloeiende camerabeweging die een statement tegen de heersende politiek vormt.

Some day will come (Copel Moscu, 1985, 12’)
Moscu’s werk wordt gekenmerkt door een gevoel van permanentie en onveranderlijkheid, geassocieerd met het dagelijks omgaan met het absurdisme en het politieke geweld van het communistisch systeem. In Some Day Will Come bereikt dit zijn hoogtepunt: een vriendelijk verhaal over een pluimveeboerderij verandert in een verhaal over een gender-gesegregeerd Roemenië uit de jaren ’80, waarin vrouwen worden grootgebracht voor reproductie en mannen geëxecuteerd of opgeofferd worden voor consumptie in een latere fase van hun leven.

Elevation Zero (Laurentiu Damian, 1988, 13’) Elevation Zero – director’s cut (Laurentiu Damian, 1988, 10’)
Deze film kent een chaotisch montageproces, waarbij de regisseur versie na versie steeds meer de mond gesnoerd werd. Daarom vertonen we vanavond naast de originele versie, die verzorgd is door een upbeat melodie, een duidelijke voice-over en waarin de arbeiders zelf niet aan het woord komen, ook de director’s cut, die onbetwijfelbaar een stuk politieker is. De film, over een arbeiderskolonie waarin de mannen zich vermaken door bootleg video’s te kijken, exploreert zowel de fysieke realiteit van de kolonie, als de verbeelding van de arbeiders tijdens hun werk en het kijken van de VCR tapes.