Ashes and Diamonds (1958)

Ondanks het strikte politieke klimaat van de tijd, waren de jaren 50 de hoogdagen van de Poolse cinema. Uit de etterende wonden van de oorlogsjaren rezen een reeks cineasten op die met een gedurfde filmtaal een natie in een staat van herstel en hervorming wilde vastleggen. Andrzej Wajda was vaandeldrager van deze informele stroming aan nieuwe stemmen en toonde met films als A Generation (1955) en Kanal (1957) een engagement tot het puren van duistere poëzie uit het collectieve trauma van de tweede wereldoorlog. Ashes and Diamonds vervolledigde zijn drieluik over het Poolse oorlogsverleden met een adaptatie van Jerzy Andrzejewski’s gelijknamige boek uit 1948.

Andrzejewski’s rauwe relaas over de gedesillusioneerde jeugd die na de oorlog als nationalistisch anti-communist bleven doorvechten, was oorspronkelijk bedoeld als aanklacht tegen de contrarevolutionaire facties van het naoorlogs Polen. In de handen van Wajda wordt dit verhaal over twee voortvluchtige partizanen echter een complexer relaas waar verschillende historische krachten vechten om een verloren generatie. Zbigniew Cybulski’s op James Dean geïnspireerde performance vervolledigt een film zo wild en weerbarstig dat deze in o.a. het werk van Martin Scorsese en andere New Hollywood adepten wist te weergalmen.

Gerestaureerd in 4K op basis van het originele negatief, door