Hedda Gabler

Van midden jaren zeventig tot begin jaren tachtig maakte de Belgische theatermaker, auteur en acteur Jan Decorte (1950) twee speelfilms en enkele televisiedocumentaires voor de Belgische openbare omroep. Op donderdag 21 november 2019 toont Sabzian op de vijfde Seuls-avond in KASKcinema Decorte’s tweede langspeler, een filmbewerking van Henrik Ibsens Hedda Gabler.

Centraal in het stuk van de Noorse toneelschrijver staat het koppel Tesman, net terug van een lange huwelijksreis. De vrouw, Hedda, is zwanger en zal het hof gemaakt worden door de schrijver Eljert Lövbor, een oude geliefde die op punt staat door te breken met een buitengewoon boek. Teleurgesteld door haar huwelijk en zonder levensdoel twijfelt Hedda over het leven en worstelt ze met depressie, leegte en desillusie. Net als bij zijn eerste film Pierre – die ons een volwassen man toont die nog steeds bij zijn oude weduwemoeder woont – wordt Decortes cinema getypeerd door filmische spaarzaamheid en een gededramatiseerde theatraliteit, vergelijkbaar met de eerste films van Rainer Werner Fassbinder.

“Het is een soort acrobatische afstand, die je hier in Hedda Gabler de adem doet inhouden van spanning (er wordt prachtig gespeeld!), tot ie in een lach bevrijd zou moeten worden. Er is een proestend navertellen van een wild-onwaarschijnlijk verhaal, een kolderieke imitatie van melodramatische conflicten, een travestie van de kritische ontraadseling, die deze heel trage, rustige tegenstroming meegeeft vol versnellingen en watervallen.” (Dirk Lauwaert)

Als theatermaker en acteur start Jan Decorte (1950) in de jaren zeventig bij het theatergezelschap Het Trojaanse Paard. Begin jaren tachtig leert hij er zijn levenspartner en vaste medewerkster Sigrid Vinks kennen. In 1981 regisseert Jan Decorte voor het Kaaitheaterfestival ‘Maria Magdalena’ van Friedrich Hebbel. In navolging van dat stuk wordt Decorte in 1982 benoemd tot artistiek leider van het gezelschap. De maatschappelijke zetel van de vzw wordt overgebracht naar Brussel en Het Trojaanse Paard wordt HTP. In 1987 verandert de naam van het gezelschap in Jan Decorte en Cie (later, in 1994, volgt nog een laatste naamswijziging naar Bloet).

Van dan af aan schrijft Decorte stukken waarin klassieke teksten tot hun essentie worden herleid, poëtische verdichtingen in een eigen kindlijke taal. “Ondanks de breuken die hij in zijn eigen lief en leed aanbracht,” schreef Marianne Van Kerkhoven over Jan Decorte, “loopt er doorheen [zijn] oeuvre toch een duidelijke ‘over de kloven springende’ lijn, namelijk die van een zoektocht naar een steeds grotere eenvoud, naar een essentie van het theater. Is het niet het grote verlangen van elke kunstenaar om zo diep, zo intens door de eigen herhalingen heen te gaan, om het finale doel van de puurheid en de eenvoud te bereiken?”

Jan Decorte speelde in Chantal Akermans Jeanne Dielman, 23, quai du commerce, 1080 Bruxelles de zoon van het hoofdpersonage. Naar aanleiding van de release van haar Golden Eighties interviewde hij Akerman voor de BRT. Eerder had hij voor de Belgische Nederlandstalige openbare omroep ook Jean-Luc Godard geïnterviewd.

Seuls: Singuliere momenten uit de Belgische filmgeschiedenis is een reeks filmavonden die Sabzian samenstelt binnen de muren van KASKcinema. De filmprogramma’s worden gekoppeld aan de ontsluiting van uniek tekstmateriaal van Belgische filmmakers en auteurs op de website van Sabzian.

Er wordt vaak gezegd dat cinefielen de cinema van hun eigen land niet kennen of kunnen waarderen. Zo bespeurt filmcriticus Adrian Martin “een erg intrigerende dimensie van cinefiel denken: namelijk de vaak onrustige manier waarop het een uiterst moeilijke relatie onderhoudt met de eigen nationale cinema. Ik meen een cinefiel inderdaad te kunnen herkennen aan de intensiteit van zijn haat voor zijn nationale cinema.” Met deze reeks filmavonden beoogt Sabzian, als liefdevolle tegenbeweging, het eigenzinnige landschap van de Belgische cinema in beeld, klank en woord in kaart te brengen.

Met een korte introductie door en een uitgebreid nagesprek met Jan Decorte.